Vandaag kunt u een blog lezen over Christaan Huygens.
In mijn vorige blog heb ik geschreven over het afstellen van een slingeruurwerk. Nu wil ik graag de uitvinder hiervan uitlichten, namelijk Christiaan Huygens.
Inhoudsopgave
Christiaan Huygens - De uitvinder van het slingeruurwerk
Op 14 april 1629 werd Christiaan in Den Haag geboren als tweede zoon van Constantijn Huygens, dichter en secretaris van de prins van Oranje. Als kind van welvarende ouders heeft Christiaan een zorgeloze jeugd, waarin veel ruimte is om zich te ontplooien en te ontwikkelen. Christiaan zelf is op jonge leeftijd ook al erg geïnteresseerd in de wereld om hem heen. Thuis aan de eettafel spreekt het gezin Frans en Latijn met elkaar, om Christiaan en zijn broer voor te bereiden op een leven in de internationale hogere klasse.
Vader Constantijn had voor zijn zoons een carrière als diplomaat in gedachten en liet hen rechten en krijgskunde studeren. Christiaan was echter meer geïnteresseerd in wis- en natuurkunde en astronomie. Als kind is hij al nieuwsgierig naar alles om hem heen en veel uitvindingen die we nu nog kennen, komen uit zijn notitieboekjes. Al op jeugdige leeftijd correspondeerde Christiaan met gezaghebbende buitenlandse geleerden over diverse vraagstukken. Hij knutselde graag en wilde voortdurend waarnemen, experimenteren en controleren.
Horologium Oscillatorium
Huygens deed zijn belangrijkste astronomische ontdekking in 1655 toen hij met behulp van één van zijn zelf geslepen lenzen de grootste Saturnusmaan Titan ontdekte. Nauwkeurige tijdswaarneming is onontbeerlijk in de astronomie, dus concentreerde Christiaan zich op methoden om tijd zo nauw mogelijk vast te stellen. In 1656 ontwikkelde hij hiervoor het slingeruurwerk. In 1673 volgde een wetenschappelijk werk over het slingeruurwerk: Horologium Oscillatorium sive de motu pendulorum. Huygens kan zonder twijfel een van de meest invloedrijke Nederlandse wetenschappers uit de geschiedenis worden genoemd.
De meest precieze klok ooit
Eén van Huygens’ belangrijkste uitvindingen was dus het slingeruurwerk. Zijn ontwerp was gebaseerd op het werk van Galileo, die rond 1637 ontdekte dat de zwaaiperiode van een slinger vrijwel altijd gelijk was, ongeacht de hoek van deze slinger. Huygens maakte in 1656 voor het eerst een slingeruurwerk door de heen-en-weer-bewegende slinger te verbinden aan een uurwerk. Hij voorzag het van een hangend gewicht dat ervoor zorgde dat het geheel op eigen kracht bleef lopen. Huygens had hiermee een methode van tijdswaarneming bedacht die tot ver in de twintigste eeuw de standaard bleef. Dit uurwerk was bijna tot op de seconde nauwkeurig, terwijl de meeste klokken in de 17e eeuw de tijd slechts op een kwartier konden benaderen. Christiaan Huygens verkreeg het patent op het slingeruurwerk in 1657.
De uitvinding van Christiaan Huygens was revolutionair omdat het de meest precieze klok ooit gebouwd was en het dat voor bijna 300 jaar zou blijven. Hoewel het idee van de slinger niet van hemzelf kwam maar van Galilei, was het Huygens die de plannen concretiseerde. Het was de manier waarop de slinger was opgehangen en werd aangedreven die zo revolutionair was.
Dit slingeruurwerk vertoont grote overeenkomsten met het oorspronkelijke ontwerp van Christiaan Huygens. Helaas is de maker onbekend, maar later is het uurwerk voorzien van een naamplaatje Goudron. Naast Salomon Koster liet ook Huygens later slingeruurwerken vervaardigen door de Parijse uurwerkmaker Isaac Thuret.
Een mooi verhaal over een zeewaardige klok
In 1665 maakte Christiaan Huygens, één van de bekendste wetenschappers uit de Republiek, een ongewone entree in de haven van Amsterdam. Hij wilde de zeewaardigheid van zijn onlangs uitgevonden slingeruurwerk aan de aanwezige zeelieden demonstreren. In een kleine hut langs de kade toonde Huygens het mechanisme, het degelijke ontwerp en de manier waarop met het uurwerk de tijd kon worden bepaald op zee. Laatstgenoemde was voor Huygens de reden geweest om zich bezig te houden met het ontwerpen van een uurwerk. Aan de hand van tijd konden zeelieden namelijk de lengtegraad, ofwel hun locatie waarop ze zich bevonden, bepalen. Omdat er nog geen zeewaardige klokken waren, was het onmogelijk om nauwgezet de tijd en dus de plaats op zee te bepalen. Een probleem waar wetenschappers uit heel Europa zich al veel langer mee bezig hielden.
Stel je de situatie eens voor: Christiaan Huygens, een heer van stand, arriveert met zijn sierlijke klok bij de doorgewinterde zeelieden om ze vervolgens uit te leggen hoe ze met behulp van zijn uitvinding de plaats op zee konden bepalen. De matrozen en schippers luisterden met argwaan naar de de belofte van een duur en nieuw instrument, dat volgens Huygens revolutionair was en de bestaande manieren van tijd meten en navigeren zou veranderen. Enerzijds was hun argwaan was niet onterecht. Huygens’ uurwerk bleek inderdaad ongeschikt om mee te nemen op lange en ruige zeereizen en de zeelieden konden er dus niet een exacte locatie mee bepalen. Anderzijds had Christiaan Huygens het gelijk aan zijn kant door te menen dat zijn uurwerk revolutionair was. Want dat was het.
Deze tekst komt van de websitepagina Cultures of Early Modern Science. Hierop is ook meer informatie te lezen en filmpjes te bekijken over Christiaan Huygens.
Was Christiaan Huygens de grootste uitvinder van de Gouden Eeuw?
Lees hier een interessante pagina van de NPO met diverse leuke video’s over Christiaan Huygens.
Hieronder ziet u een overzicht van interessante blogs:
Ellliot pubklok reparatie
Beroemde klokkenmaker JJ Elliott uit Londen
F.W. Elliott pubklok restauratieverslag
Veerspanning reguleren met snek of maltezerkruismechanisme
Compensatieslinger
De comtoise klok – Morbier klok
Op slag brengen van een uurwerk met sluitschijf
Afstellen van het slingeruurwerk van uw klok
Wanneer is een onderhoudsbeurt nodig voor mijn klok?
De geschiedenis van de Zaanse klok
Lars Dekker – de klokkenmaker die met zijn tijd mee gaat
