klokkenmaker tips
Klokkenmaker tips om problemen op te lossen of te voorkomen:
heeft u problemen
met uw klok?
lees hier onze tips
- Een klok met veren dient u altijd helemaal op te winden tot u weerstand voelt.
- Draai nooit de wijzers tegen de klok in.
- Om de klok af te regelen gebruikt u het moertje onderaan de slinger. Op deze pagina geef ik meer uitleg.
- Neem een vaste dag in de week om uw klok op te winden.
- Gaat u de klok verplaatsen, haal altijd de slinger en de eventuele gewichten eraf.
- Als de klok niet goed werkt, ga er dan niet zelf aan knutselen.
- Ga nooit zelf met een spuitbus of naaimachineolie de klok olie geven, dit geeft altijd een averechts effect. Dit zal het slijtageproces alleen maar versnellen en meer schade in het uurwerk veroorzaken.
- Reparaties aan een uurwerk dienen door een vakman verricht te worden.
- Heeft u andere problemen, lees dan deze pagina.
Gratis E-Book van 20 pagina's ontvangen?
Wilt u een gratis e-book ontvangen bomvol klokkenmaker tips? Laat uw gegevens hieronder achter en u ontvangt het PDF binnen enkele minuten op het opgegeven e-mailadres.
klokkenmaker tip 1:
mijn klok staat stil,
wat kan ik doen?
Staat uw klok stabiel opgesteld?
Wandklokken moeten – in principe – met de achterwand vlak en waterpas tegen de muur hangen. Tikt de klok scheef? Dus niet tik-tak-tik-tak maar tiktak—tiktak. Hang of zet de klok zodanig dat hij recht tikt, dus klinkt als tik-tak-tik-tak.
Is er iets wat kan blokkeren?
Loopt de slinger misschien tegen de kast aan? Kan het stripje metaal waar de slinger aan hangt zich vrij bewegen in het vorkje (van de gaffel) waar in het loopt? Lopen de wijzers niet tegen elkaar aan, of tegen het glas of de wijzerplaat ?
Staat de klok stil doordat het slagwerk blokkeert?
Draai de minuutwijzer een stukje terug, maar niet meer dan 1, maximaal 2 minuten. Als de klok nu gaat slaan, zal dat de oorzaak zijn. Laat de klok uitslaan en windt daarna beide veren op. Deze klacht kan er op wijzen dat de klok aan een onderhoudsbeurt toe is.
Wandklokken met een lange slinger
Let er op dat wandklokken met een lange slinger, zoals comtoiseklokken, niet dicht bij een deur of raam opgehangen worden. Door tocht, of doordat er (ongemerkt) tegenaan gestoten wordt, kunnen ze zonder (schijnbaar) aanwijsbare reden stil gaan staan.
zaagslagwerk of sluitschijf
klokkenmaker tip 2:
mijn klok is van slag
Een veelgehoorde opmerking in onze winkel is: “Mijn uurwerk is van slag”.
Een uurwerk met zaagslagwerk kan niet ‘van slag’ gaan.
Een uitvoering met sluitschijf daarentegen kan wel van slag raken.
Weet u niet precies wat voor uurwerk uw klok heeft? Lees voor meer informatie mijn uitgebreide blog, klik op de button hieronder.
klokkenmaker tip 3:
een scheef tikkende klok
Hier vindt u een YouTube filmpje, waarin ik uitleg hoe u een scheef tikkende klok weer goed laat lopen.
klokkenmaker tip 4:
mijn klok loopt niet op tijd
Hoe stelt u uw klok af?
Begin ermee door de klok op een nauwkeurige tijd gelijk te zetten, bijvoorbeeld bij het begin van het journaal om 20.00 uur. Laat de klok 24 uur lopen en kijk hoeveel uw klok voor of achter loopt ten opzichte van de journaalklok. Moet u bijstellen, dan kunt u dit doen door het moertje, wat onder aan de slinger zit, te verdraaien.
Houdt hierbij de slingerstang goed vast zodat deze zelf niet draait, anders breekt u mogelijk het slingerveertje.
Draait u naar links (=omlaag) dan gaat de klok langzamer lopen, naar rechts (=omhoog) sneller.
Draai het slingermoertje één hele slag in de goede richting en let er op, dat de metalen schijf (de slingerlens) mee beweegt omhoog of omlaag.
Zet de klok weer precies gelijk, laat hem nogmaals 24 uur lopen en bekijk het verschil weer. Nu weet u precies hoeveel effect 1 slag per 24 uur heeft. Herhaal deze procedure totdat uw klok op tijd loopt. Let op: bij een achtdaags uurwerk doet u dit wekelijks op een vast tijdstip.
Van een antieke klok kunt u niet dezelfde nauwkeurigheid verwachten als van een quartzuurwerk. Een afwijking van ongeveer 10 minuten per week is voor de meeste antieke klokken niet ongewoon te noemen.
klokkenmaker tip 5:
slingerklok moet
langzamer lopen
Uw slingerklok gaat sneller of langzamer lopen als u het slingermoertje, dat aan de onderkant van de slinger zit, voorzichtig draait.
Draai het slingermoertje één hele slag in de goede richting maar let er op, dat de metalen schijf (de slingerlens) mee beweegt naar omhoog of omlaag.
Draait u de slingermoer naar beneden, dan zakt het slingergewicht en gaat de klok langzamer lopen.
Draait u de slingermoer naar boven, en gaat de slingerlens ook naar boven, dan gaat uw klok daardoor sneller lopen.
Zie hiervoor ook de tekst en afbeelding van tip nummer 4.
klokkenmaker tip 6:
een klok verplaatsen
Bij elke verplaatsing van de klok moet de slinger losgehaald worden.
De slinger hangt (meestal) met een haakje aan een stripje van metaal. Dit is de slingerveer met daaronder het slingertussenstukje. Het slingertussenstukje hangt tussen het vorkje van de gaffel en laat zich er gemakkelijk ophoog uitschuiven.
Let op: de slingerveer is kwetsbaar.
klokkenmaker tip 7:
een klok
veilig vervoeren
Haal de slinger voorzichtig los uit de gaffel. Zie hiervoor de afbeelding bij tip 4: klok verplaatsen.
Leg de gewichten en losse onderdelen apart. Zet de ketting/snaren of koorden vast met behulp van een elastiekje.
Plaats alles voorzichtig in een tas of doos, gebruik desgewenst een handdoek of noppenfolie.
Een wandklok kan meestal op zijn rug liggen. Een tafelklokje kunt u misschien klemgezet staand vervoeren.
klokkenmaker tip 8:
hoe maak je het uurwerk
van een klok schoon
Een klok dient altijd compleet gedemonteerd te worden om een klok goed schoon te kunnen maken.
De raderen moeten tussen de platines worden gehaald en de veren worden uit de veertonnen gehaald. Een echte klokkenmaker is in staat het uurwerk ultrasonisch te reinigen. Omdat het uurwerk dan uit elkaar ligt wordt ook slijtage waargenomen en professioneel hersteld.
Voor een leek kan het handig lijken om het uurwerk in een emmer peut te reinigen. Ik raad dit sterk af, omdat de slijtage helaas vele malen erger wordt. Het vuil weekt los en brengt veel schade aan, met als gevolg dat de reparatiekosten veel hoger worden. Niet zelden keur ik de reparatie hierop af.
klokkenmaker tip 9:
waarmee kan ik mijn
klok smeren?
Ik raad het sterk af om zelf aan de slag te gaan om de klok te smeren. Op internet staan diverse ‘tips’ over het gebruik van naaimachineolie, slaolie of zelfs motorolie. Zie de drie afbeeldingen hieronder, zodat u ziet wat ik precies bedoel. Mijn ultrasone bad wordt hierdoor verpest en deze kosten moet ik dan toch echt bij de klant doorberekenen.
klokkenmaker tip 10:
ga niet naar
een hobbyist
Een uurwerkreparatie is niet goedkoop, daar kan ik eerlijk over zijn. Een reparatie duurt, afhankelijk van het soort klok, gemiddeld meerdere uren tot enkele dagen. U kunt op mijn website lezen wat er tijdens een goede onderhoudsbeurt voor uw klok gebeurt. U weet nu ook wat er allemaal mis kan gaan als een, goedbedoelende maar niet vakkundige, hobbyist uw klok probeert te repareren.
Zij hebben vaak niet de benodigde kennis en kunde en het dure gespecialiseerde gereedschap, dat nodig is voor een professionele reparatie. Zeker bij antieke klokken wil ik u waarschuwen dat door onoordeelkundige behandelingen fraaie uurwerken hun waarde verliezen. Verkeerde behandelingen kunnen ruïneus werken, met vaak onherstelbare schade tot gevolg.
Gelukkig zijn er in Nederland nog genoeg vakkundige klokkenmakers die uw uurwerk met liefde en respect voor het uurwerkreparatievak kunnen repareren. Ik raad u daarom sterk aan om naar een echte vakman te gaan in het belang van uw uurwerk. Ik heb in al die jaren al veel uurwerken op mijn werkbank gehad die door een onbekwaam persoon waren verprutst en die ik later weer diende te herstellen, voor zover dit nog mogelijk was. Helaas wordt dit dan niet door de klant gezien.
klokkenmaker tip 11:
na de verhuizing
loopt de klok niet meer
Ik noem dit gekscherend ook wel eens ‘het laatste zetje’. Een verplaatsing wegens bv. verhuizing laat vaak duidelijk zien dat de klok een onderhoudsbeurt nodig heeft, ook al liep hij daarvoor nog prima. Een nieuw huis, een fris onderhouden klok zou ik zeggen. Dus kom naar onze winkel en laat u informeren.
net 'het laatste zetje'
klokkenmaker tip 12:
mijn klok is te
strak opgewonden
Eigenlijk kunnen de veren niet te strak worden opgewonden bij een goed onderhouden uurwerk. Als het uurwerk vuil is kunnen de windingen van de veer blijven plakken, daardoor kan de veer niet meer goed ontspannen en zorgt dit voor krachtverlies. Laat uw klok daarom op tijd een goede onderhoudsbeurt geven. Bovendien moet het uurwerk helemaal worden opengehaald om de veren in de veertonnen te kunnen reinigen en hoogstwaarschijnlijk zijn ook de overige onderdelen aan een onderhoudsbeurt toe
klokkenmaker tip 13:
mijn antieke klok
loopt niet op tijd
Bij antieke klokken vind ik een paar minuten afwijking niet onoverkomelijk. Een kleine afwijking hoort eigenlijk bij oudere klokken. Liever heb ik dat de klok iets te snel loopt, waardoor u wel op tijd bij uw afspraak bent. Er zijn trouwens veel uitvindingen geweest om een uurwerk zo optimaal mogelijk te laten lopen, bv de snek of het Maltezer kruis, lees hierover in mijn blog.
klokkenmaker tip 14:
mijn klok raakt steeds ontregeld en van slag
Als uw klok steeds ontregeld is en van slag, dan betekent het dat het tijd wordt voor een goede onderhoudsbeurt, waarbij het uurwerk geheel uit elkaar wordt gehaald en alle onderdelen worden gereinigd, nagezien, gerepareerd en opnieuw afgesteld.
klokkenmaker tip 15:
ik kan de veer van mijn klok niet meer opwinden,
is de veer gesprongen?
De veer kan inderdaad zijn gesprongen, maar het kan ook zijn dat de palling kapot is. U merkt dit meteen omdat de palling dan niet meer ratelt bij het draaien van de opwindsleutel. Een gesprongen veer kan overigens veel schade aan het uurwerk veroorzaken, maar de opwindsleutel kan ook ineens hard tegen uw vingers slaan. Ga zo snel mogelijk naar een klokkenmaker met uw klok.
klokkenmaker tip 16:
hoe kan ik de veren van
mijn klok goed opwinden
Wind de veren altijd op tot u weerstand voelt. Ik raad altijd aan om een klok op een vast tijdstip in de week op te winden.
klokkenmaker tip 17:
moet ik mijn klok stil zetten
als ik op vakantie ga?
Nee, maar ik raad u aan om de slinger wel even stil te zetten.
klokkenmaker tip 18:
mijn kok slaat een
verkeerd aantal slagen
U zult het snel kunnen merken als uw klok vaker van slag is en daardoor een verkeerd aantal slagen gaat slaan. Vaak is dit een teken dat er onderhoud nodig is. De klok is ontregeld, slaat niet meer of gaat stil staan na jaren van trouwe dienst.
Laat uw klok nakijken en onderhouden bij een professionele klokkenmaker, dan kan hij daarna weer jaren mee.
Weet u dat ik blogs schrijf over allerlei interessante onderwerpen?
Ellliot pubklok reparatie
Beroemde klokkenmaker JJ Elliott uit Londen
F.W. Elliott pubklok restauratieverslag
Veerspanning reguleren met snek of maltezerkruismechanisme
Compensatieslinger
De comtoise klok – Morbier klok
Op slag brengen van een uurwerk met sluitschijf
Christiaan Huygens slingeruurwerk
Afstellen van het slingeruurwerk van uw klok
Wanneer is een onderhoudsbeurt nodig voor mijn klok?
De geschiedenis van de Zaanse klok
Lars Dekker – de klokkenmaker die met zijn tijd mee gaat
