klokkenmaker tips
Tips van de klokkenmaker om problemen op te lossen of te voorkomen:
- Een klok met veren moet u altijd helemaal opwinden tot u weerstand voelt.
- Draai nooit de wijzers tegen de klok in.
- Om de klok af te regelen, gebruikt u het moertje onderaan de slinger. Onderin deze pagina geef ik meer uitleg.
- Neem een vaste dag in de week om uw klok op te winden.
- Gaat u de klok verplaatsen, haal altijd de slinger en de eventuele gewichten eraf.
- Als de klok niet goed werkt, ga er dan niet zelf aan knutselen.
- Ga nooit zelf met een spuitbus of naaimachineolie de klok olie geven, dit geeft altijd een averechts effect. Dit zal het slijtageproces alleen maar versnellen en meer schade in het uurwerk veroorzaken.
Heeft u een scheef tikkende klok?
Hiernaast vindt u een YouTube filmpje, waarin ik uitleg hoe u een scheef tikkende klok weer goed laat lopen.
- Ik ben bezig om meer handige films te maken.
Als uw klok stil gaat staan, controleert u dan eens het volgende:
- Staat uw klok stabiel en waterpas opgesteld? Wandklokken moeten – in principe – met de achterwand vlak en waterpas tegen de muur hangen. Tikt de klok scheef? Dus niet tik-tak-tik-tak maar tiktak—tiktak. Hang of zet de klok zodanig dat hij recht tikt, dus klinkt als tik-tak-tik-tak. Ga niet aan de slinger buigen om één en ander te verhelpen, want dit gedeelte van de klok is erg kwetsbaar.
- Loopt de slinger tegen de kast aan? Kan het stripje metaal waar aan de slinger hangt (de gaffel) zich vrij bewegen in het vorkje waar in het loopt?
- Lopen de wijzers niet tegen elkaar, het glas of de wijzerplaat aan?
- Staat de klok stil doordat het slagwerk blokkeert? Draai de minuutwijzer een stukje terug, maar niet meer dan 1, maximaal 2 minuten. Als de klok nu gaat slaan, zal dat de oorzaak zijn. Laat de klok uitslaan en windt daarna beide veren op. Deze klacht kan er op wijzen dat de klok aan een onderhoudsbeurt toe is.
- Let er op dat wandklokken met een lange slinger, zoals comtoiseklokken, niet dicht bij een deur of raam opgehangen worden. Door tocht, of doordat er (ongemerkt) tegenaan gestoten wordt, kunnen ze zonder (schijnbaar) aanwijsbare reden stil gaan staan.
als uw klok van slag is
Een uurwerk met zaagslagwerk kan niet “van slag” gaan. Een uitvoering met sluitschijf daarentegen kan wel van slag raken. Mocht dit eens aan de orde zijn, laat u de klok dan gewoon slaan, tel het aantal slagen en draai de wijzers kloksgewijs snel vooruit, net zolang tot de wijzerstand correspondeert met het aantal slagen dat de klok gaf. (Mocht u weerstand voelen, wacht dan even een momentje met verder draaien.) Als dit is gebeurd kunt u de wijzers per half uur doordraaien tot de klok weer op tijd staat. Tussentijds per half uur wel even uit laten slaan!
Hoe stelt u uw klok af zodat hij op tijd loopt?
Begin ermee door de klok op een nauwkeurige tijd gelijk te zetten, bijvoorbeeld bij het begin van het journaal om 20.00 uur. Laat de klok 24 uur lopen en kijk hoeveel uw klok voor of achter loopt ten opzichte van de journaalklok. Moet u bijstellen, dan kunt u dit doen door het moertje, wat onder aan de slinger zit, te verdraaien.
Houdt hierbij de slingerstang goed vast zodat deze zelf niet draait, anders breekt u mogelijk het slingerveertje. Draait u naar links (=omlaag) dan gaat de klok langzamer lopen, naar rechts (=omhoog) sneller. Draai het slingermoertje één hele slag in de goede richting en let er op, dat de metalen schijf (de slingerlens) mee beweegt omhoog of omlaag.
Zet de klok weer precies gelijk, laat hem nogmaals 24 uur lopen en bekijk het verschil weer. Nu weet u precies hoeveel effect 1 slag per 24 uur heeft. Herhaal deze procedure totdat uw klok op tijd loopt. Let op: bij een achtdaags uurwerk doet u dit wekelijks op een vast tijdstip.
Van een antieke klok kunt u niet dezelfde nauwkeurigheid verwachten als van een quartzuurwerk. Een afwijking van ongeveer 10 minuten per week is voor de meeste antieke klokken niet ongewoon te noemen.
Klok afstellen:
gaat u uw klok verplaatsen?
Bij elke verplaatsing van de klok moet de slinger losgehaald worden. De slinger hangt (meestal) met een haakje aan een stripje van metaal (de gaffel) en laat zich er gemakkelijk uitschuiven. Kijkt u even goed hoe het zit en doe dit voorzichtig, want aan de andere kant van de gaffel zit een slingerveertje. Dit is èrg teer en kan gemakkelijk breken!